İBRAHİM BALABAN (1921-2019)

 

İBRAHİM BALABAN (1921-2019)
Tuval üzeri yağlıboya, 2001 tarihli, imzalı.
50 x 60 cm

Türk resim sanatının önde gelen ustalarından biri olan İbrahim Balaban, Anadolu insanının yaşamından ve halk geleneklerinden biçim ve içerik yönünden esinlenmiş ve bu geleneği çağdaş bir temele oturtarak, toplumsal-gerçekçilik anlayışında eserler üretmiştir. Bursa Cezaevi’nde tanıştığı Nazım Hikmet Ran’ın teşvikiyle resim yapmaya başlamıştır. 1950 yılındaki genel afla ile serbest bırakıldıktan sonra da resim çalışmalarını sürdürmüştür. Akademik eğitimi olamayan sanatçı kendi kendini yetiştirmiş, tablolarına yansıttığı temaları genellikle kırsal kesimin insanları ve yaşantılarından seçmiştir. Yapıtlarında egemen olan anonim halk resmi geleneğini toplumsal- gerçekçi bir içerikle bütünleştirmiş ve çizgisel bir stilizasyonla vermiştir. Köy yaşantısına ilişkin eserlerinde naif bir anlayış da göze çarpar. 1950’li yılların önemli sorunlarından biri olan köyden kente göç konusunu ele alan ve çoğu kez biçim bozmalara yer verip renklerin dışavurumcu özelliklerini kullanarak büyük boyutlu kompozisyonlar oluşturan sanatçının figürleri masal kahramanları gibi düşsel bir görünüm içindedir. 1959 senesinde Yeni Dal grubuna katılan İbrahim Balaban, grubun 1961’deki sergisi nedeniyle bir süre tutuklanmıştır. Ressam, 1970’li yıllardan itibaren eserlerinde düzenli bir istiflemeye yönelerek çerçeveden merkeze doğru toplanan bir ışık kullanımı geliştirdiyse de, 1980’li yıllarda ‘Bereket Anaları’ ve ‘Ana Çocuklar’ başlıklı sergilerinde görüldüğü üzere düzenli istifleme anlayışından uzaklaşarak yeniden dağınık bir düzenleme uygulamaya başlamıştır.

İbrahim Balaban eserlerini ‘Dağınık’, ‘Nakışsı’ ve ‘Ağıraksak’, sanat ve toplumsallık üzerine fikirlerini ise ‘Balaban’ (1962), ‘İz’ (1965), ‘Şair Baba ve Damdakiler’ (1968) ve ‘İzdüşümü’ (1969) adlı kitaplarda toplamıştır. Ayrıca ‘Nazım Hikmet Ve Biz’ (1998), ‘Nazım Hikmet'le Yedi Yıl’ (2003) adlı anı kitapları, ‘Dağda Duruşma’ (Roman-1990), ‘Tahliyeci Yusuf’ (Hikayeler-2000), ‘Tek Bıyık’ (Hikayeler-2002) gibi edebi eserleri de vardır.